Şilotoraks, kedilerde göğüs boşluğunda şilus adı verilen trigliseridden zengin lenf sıvısının anormal bir şekilde birikmesi durumudur. Bu sıvı, bağırsaklardan ve lenf damarlarından toplanarak ductus thoracicus aracılığıyla kraniyal torakstaki venöz sisteme boşalır. Şilus aynı zamanda önemli miktarda lenfosit, protein ve yağda çözünen vitaminler de içerir.
Şilotoraksın Nedenleri
Şilotoraksın oluşumunda çeşitli faktörler rol oynayabilir. Göğüs travması sonucu ductus thoracicus'un hasar görmesi geçici şilotoraksa yol açabilirken, çoğu vakada belirgin bir travma öyküsü bulunmaz. Travmatik olmayan şilotoraksın olası nedenleri şunlardır:
- Generalize lenfangiyektazi: Lenf damarlarının yaygın olarak genişlemesi.
- Lenf akışının obstrüksiyonu: Lenf akışının tümör (neoplazi) gibi fiziksel engellerle veya artan venöz basınç nedeniyle tıkanması.
- Yangı: Lenf damarlarında iltihaplanma.
- Mediastinal Lenfoma: Göğüs boşluğundaki lenf düğümlerinin kanseri.
- Kardiyomyopati: Kalp kası hastalığı.
- Dirofilariyazis (Kalp Kurtları): Kalpte parazit enfeksiyonu.
- Akciğer Lob Torsiyonu: Akciğer lobunun kendi etrafında dönmesi.
- Hernia Diafragmatika: Diyafram yırtığı.
Ne yazık ki, vakaların büyük bir bölümünde altta yatan spesifik bir neden belirlenemez ve bu duruma idiyopatik şilotoraks tanısı konulur. Ayrıca, fibrozis oluşturan plöritis (akciğer zarlarının iltihabı ve kalınlaşması) ve perikarditis (kalp zarının iltihabı) de şilotoraks ile ilişkilendirilebilir. Özellikle kedilerde, torasentez (göğüsten sıvı alma) sonrası akciğerin normal genişlemesini engelleyen fibrozis gelişebilir. Perikardiyumun iltihaplanması ve kalınlaşması da şilöz effüzyonun artmasına katkıda bulunabilir.
Şilotoraksın Klinik Belirtileri
Şilotoraks her yaştaki kedi ve köpekte görülebilmekle birlikte, en belirgin klinik bulgu solunum güçlüğüdür. Bu durum, göğüs boşluğunda biriken sıvı (plevral effüzyon) nedeniyle akciğerlerin tam olarak genişleyememesinden kaynaklanır. Solunum güçlüğü sinsi bir şekilde başlayıp aylarca ilerleyebilir. Diğer yaygın belirtiler şunlardır:
- Letarji (Halsizlik)
- Anoreksi (İştahsızlık)
- Kilo kaybı
- Egzersiz intoleransı (Çabuk yorulma)
Bazı durumlarda, öksürük tek başına başvuru nedeni olabilir.
Klinik Vaka Örneği: Gudu
3 yaşında, dişi kısır bir kedi olan Gudu, kliniğimize öksürük ve solunum güçlüğü şikayetiyle getirildi. Sahibi, daha önce de benzer şikayetlerle muayene olduğunu belirtti. Yapılan torakal radyografide (akciğer filmi) akciğerlerde effüzyon tespit edildi.
Alınan hemogram ve biyokimya analizlerinde hafif şiddetli karaciğer enzimlerinde artış gözlemlenirken, kardiyak markerlar normal sınırlardaydı. Bu durum, altta yatan nedenin kardiyak kaynaklı olma olasılığını düşündürdü.
Şilotoraks Tanısı
Şilotoraks tanısı, öncelikle torakal radyografi ile göğüs boşluğundaki sıvının belirlenmesiyle konulur. Kesin tanı ise torasentez ile alınan sıvı örneğinin sitolojik ve biyokimyasal olarak değerlendirilmesi ve sıvının şilus olduğunun doğrulanmasıyla konulur. Şilus sıvısı tipik olarak yüksek miktarda trigliserid içerir.
Vakamızda, Gudu'dan alınan toraks sıvısının değerlendirilmesi sonucunda yüksek miktarda trigliserid tespit edildi. Ayrıca, olası bir plöritisi dışlamak amacıyla yapılan antibiyogramda bakteri üremesi saptanmadı. Abdominal ultrasonografik incelemede karaciğer ve effüzyon sıvısı gözlemlenirken, ekokardiyografide de yoğun effüzyon izlendi.
Şilotoraks Tedavi Yaklaşımları
Şilotoraks tedavisinde öncelik, hastanın solunum güçlüğünü gidermek için torasentez uygulanmasıdır. Elektrolit dengesizlikleri varsa düzeltilmelidir. Travmatik şilotoraks genellikle tedaviye daha hızlı yanıt verirken, nontravmatik nedenli şilotoraks uzun süreli medikal tedavi veya cerrahi müdahale gerektirebilir.
Genel olarak, ilk aşamada medikal tedavi denenir. Gudu vakasında da 3 haftalık süreçte akciğer effüzyonunda belirgin bir azalma gözlemlendi, bu da medikal tedaviye yanıt alındığının bir göstergesidir. Medikal tedavi genellikle aralıklı torasentez uygulamaları ve düşük yağlı diyet kullanımını içerir (vakamızda Virbac W mama kullanılmıştır).
Benzopiron grubu bir ilaç olan Rutin verilmesi de medikal tedaviyi destekleyebilir. İnsanlarda lenfödem tedavisinde kullanılan Rutin'in kedilerde de benzer etkileri olduğu düşünülmektedir.
Klinik belirtiler 1-3 ay içinde düzelmezse cerrahi seçenekler değerlendirilir. Ductus thoracicus'un ligasyonu (bağlanması) ve perikardiyoktemi (kalp zarının bir kısmının çıkarılması) gibi cerrahi yöntemler uygulanabilir. Ancak bu operasyonlar oldukça zordur ve deneyimli bir cerrah tarafından yapılmalıdır. Ameliyat sırasında göğüs boşluğuna tüpler yerleştirilerek bir süre daha sıvı drenajı sağlanabilir.
Gudu'nun yapılan analizleri sonucunda şilotoraks tanısı kesinleştirilmiş olup, bir aydır olumlu sonuçlar alınmakta ve medikal tedaviye devam edilmektedir. Cerrahi girişimin zorluğu ve taşıdığı hayati riskler nedeniyle önceliğimiz medikal yaklaşım olmuştur. Hastanın aralıklı olarak çekilen grafilerinde effüzyon sıvısında azalma izlenmektedir.
Kliniğimiz Esenyurt Esenkent Bahçeşehir bölgesinde, Akbatı'ya yakın konumdadır. Solunum güçlüğü ile seyreden (kalp yetmezlikleri, akciğer ödemleri, akciğer travmaları, zehirlenmeler gibi) hastalıklarda sürekli bakım ve gözlem büyük önem taşımaktadır. Kliniğimiz, hastanıza en iyi tedavi, takip ve bakımı sunmak için 7/24 hizmet vermektedir.